Bakan Çavuşoğlu’ndan Amerika Birleşik Devletleri ile ilişkiler ve Doğu Akdeniz değerlendirmesi

Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Tasarı ve Bütçe Komisyonu’nda Dışişleri Bakanlığı ve bağılı kuruluşların bütçe görüşmelerine katıldı ve milletvekillerine Bakanlık faaliyetleri hakkında sunum yaptı. Çavuşoğlu, Bakanlığın covid-19 salgını ile alakalı olarak yaptığı faaliyetler hattında bilgi vererek, “Bakanlığımın koordinasyonunda tüm müesseselerimizle yakın eşgüdüm yaparak, Cumhuriyet tarihimizin en büyük tahliye işlemini reelleştirdik. 141 ülkeden 100 bini aşkın yurttaşımızın yurda dönüşünü sağladık. Tam bu çalışmaları Bakanlığım bünyesinde kurduğumuz Dayanak ve Koordinasyon Merkezi vasıtasına idaredik. İlk misyonunu galibiyetle bitiren anılan Merkezimizi daimi hale getirdik. Bundan sonraki eşi krizlerde de bu deneyimden istifade edeceğiz. Bu güç süreçte, yurttaşlarımızın dış temsilciliklerimize daha basit ve süratli erişebilmeleri için ek temkinler aldık. Nöbetçi telefon uygulamasıyla yurttaşlarımız, mesai saatleri içinde veya dışında, her günün her anında temsilciliklerimize basitçe eriştiler. Günün her saatinde hizmet sunan Konsolosluk Çağrı Merkezimiz, yurttaşlarımızdan salgın bağlamında gelen 141 bin çağrıyı cevapladı. Sorunlarının çözümüne destekçi oldu. Yurttaşlarımız Bakanlığıma sosyal medya hesapları üzerinden de eriştiler. 30 bini aşkın iletiye anında cevap verildi. Yılbaşından bu yana, 235 yurttaşımız ambulans uçaklarla ülkemize getirildi. Keza, hayatını yitiren bin 99 yurttaşımızın cenazelerini ülkemize getirdik. Allah rahmet eylesin. 91 ülkeden 37 bin 682 yabancının ülkemizden tahliyesine de destekledik. Tahliye uçuşlarımızla ayrıca, yurtdışında güç gidişatta kalan 67 ülkeden 5 bin 500’den fazla yabancıyı da ülkelerine kavuşturduk. Böylece beynelmilel dayanışmada dünyaya misal ve lider olduk” ifadelerini kullandı.
Doğu Akdeniz’de yaşanan gerginliğe ait olarak ise Bakan Çavuşoğlu, “Bilindiği Üzereniz, bu bölgede Türkiye ve Kıbrıs Türkleri aleyhine atılan tek taraflı ve hakkaniyetle bağdaşmayan adımlar karşısında tepkimizi beyan etmiş ve diyalog çağrılarımızı sürdürmüştük. Ancak, bu çağrılarımız karşısında hep dışlayıcı ve provokatif adımlar gördük. Bunun üzerine, diyalog kapısını kapatmadan haklarımızın korunması için sahada inisiyatif aldık. Doğu Akdeniz’den uzun kıtasal kıyı şeridine sahip ülke olan Türkiye’nin kendi kıyılarına tutuklanmasını kabullenmemiz muhtemel değildir. Yunanistan, ülkemize 2 km, Yunanistan anakarasına 580 km uzaklıkta bulunan, 10 kilometrekare yüzölçümündeki adaya 40 bin kilometrekare deniz alanı istiyor. Bu, beynelmilel hukuka, hakkaniyete ve izana sığmaz. Türkiye’nin ve Kıbrıs Türkleri’nin parçası olmadığı hiçbir teşebbüsün zafere erişmesi muhtemel değildir. Sayın Cumhurbaşkanımızın Doğu Akdeniz mevzulu konferans teklifi üzerine AB’yle çalışmalarımız sürüyor” dedi.

Kıbrıs’ta çözümsüzlüğün nedeninin Rum tarafının uzlaşmaz ve eğri anlayışı olduğunu belirten Çavuşoğlu, “Bu anlayış Kıbrıs Türklerini denk ortak değil, azınlık olarak görmekte, ne iktidarı ne de Ada’nın natürel kaynaklarını paylaşmak istemektedir. Bu sebeple artık federasyonun değil, iki devletli çözüm modelinin konuşulması gerekiyor. Kıbrıs Türkü’nün istemi de son tercihlerde bu istikamette tecelli etmiştir. Bu isteme herkesin hürmet göstermesini bekliyoruz. Çalışmalarımızı da Kıbrıs Türkü kardeşlerimizle bu istikamette, bütün bir eşgüdüm ve işbirliği içinde yapıyoruz. Bu davranışımız, Sayın Cumhurbaşkanımızın Lefkoşa’ya son ziyareti sırasında her iki Cumhurbaşkanı tarafından sarihçe ortaya konulmuştur. Doğu Akdeniz ve Ege’de bu özetlediğim çerçevede yaşanan büyümeler ne yazık ki AB ile ilişkilerimize de tesir ediyor. Yunanistan ve GKRY ikilisi yalnız değil. Bazı azalar, ülkemizle ikili meselelerini AB’ye taşımakta. Sözde bir azalık dayanışması maskesi takmışlar. Sürekli aleyhimize suistimal ediyorlar” biçiminde konuştu.

Çavuşoğlu şöyle devam etti:

“AB’nin bu yanlıştan dönmesi gerekli. Bunu muvaffak olurlarsa işbirliğimizden tüm Avrupa kazanır. Muvaffak olamazlarsa da tüm Avrupa hasar görür. AB’nin yaptığı yanılgıları kavraması ve Türkiye’nin aboneliğinin Birliğe katacağı bedeli görmesini bekliyoruz. O gidişatta her iki taraf için de daha bereketli bir ilişki kurulabileceğine inanıyoruz. AB ile temaslarımızda, bu yönde yapıcı bir diyalog içinde olma hevesimizi vurguluyoruz. Yalnız da değiliz. AB azaları arasında bu ihtarlarımızın haklılığını algı eden ve Türkiye’yle diyaloğun Avrupa’nın kararı için ehemmiyetinin şuurunda olan ülkeler çoğunlukta.”

Yukarıya Karabağ meselesinin tutuştuğunu andırdıran Bakan Çavuşoğlu, “Krizin başından itibaren yoğun bir diplomatik seferberlik başlattık. Temaslarımızda Ermenistan’ın PKK/PYD/YPG teröristlerini Yukarıya Karabağ’da konuşlandırdığını, tüm dünyadan Ermenilerin savaşa katılmasını teşvik ettiğini, sivilleri isteyerek hedeflediğini gösterdik. Bu ülkenin Türkiye aleyhinde yaptığı kara propagandayı da gözler önüne serdik. Minsk Grubu’nun 30 yıldır süren ataleti karşısında Azerbaycan’ın haklı davasını beynelmilel tasarıda layıkıyla korunmak için biz de devreye girdik. Başta Sayın Cumhurbaşkanımız olmak üzere, benim ve teşkilatımın hakikatleştirdiği temaslarda, muhataplarımıza reelleri anlattık. Ermenistan da zati çıkıp diplomatik çözüm yoktur dedi. Sonuçta, Azerbaycan dirayetli liderliği ve kahraman ordusuyla sahada kazandığı galibiyetle 30 senelik statükoyu değiştirmeyi başardı. Ermenistan da sahada pes etmek zorunda kaldı. Son yarıyılda Azerbaycan tarafıyla her seviyede yakın istişare halinde olduk. Sayın Cumhurbaşkanlarımızın temaslarına ilaveten ben ve Ulusal Savunma Bakanımız kerelerce Bakü’ye gittik. Azerbaycan’a hem sahada hem masada bütün destekledik. Sizler de gördünüz, uyuşma Azerbaycan milleti tarafından heyecanla karşılandı. Ben de bu heyecana Bakü’de bizzat tanık oldum. Azerbaycan tarafından kabul gören uyuşmayı, kalıcı çözüme gidebilecek unsurlar kapsadığı için de destekliyoruz. Bir kere, Azerbaycan’ın haklılığı ve toprak tamlığı bu uyuşmayla bir kere daha teyit edildi. İkincisi, Azerbaycan takribî 30 yıldır işgal altında olan topraklarını geri alıyor. Bir kısmını karşı harekatı ile aldı, bir kısmını da Uzlaşma çerçevesinde geri alıyor. Üçüncüsü, işgal altındaki Azerbaycan topraklarından kaçmak zorunda kalan kardeşlerimiz konutlarına geri dönebilecek. Dördüncüsü, Nahçıvan ile Azerbaycan arasında irtibatlar kuruluş edilecek” diye konuştu.

Terör örgütlerine müteveccih çabalarının devam ettiğini söyleyen Çavuşoğlu, “PKK/PYD/YPG’nin yurtdışındaki propaganda, personel toplama, lobi, finansman gibi faaliyetlerinin yasaklanması gayretlerimiz sürüyor. Bu bağlamda, ikili ve çok taraflı platformlarda çalışmalarımız devam ediyor. Aynı biçimde, FETÖ’nün yurtdışı yapılanmasının çökertilmesi için de yoğun mesai içindeyiz. Bugüne kadar, yurtdışı teşkilatımın FETÖ’nün reel suratını ve bu teşkilatın bulunduğu ülke içinde tehdit teşkil ettiğini anlatmak için yaptığı teşebbüslerin rakamı 16 bini geçti. Bu ay Amerika Birleşik Devletlerinde FETÖ mekteplerine verilen para cezası misalinde olduğu gibi bu mevzuda somut neticeler alınmaya devam ediliyor” ifadelerini kullandı.

Amerika Birleşik Devletleri ile ilişkiler mevzusunda Çavuşoğlu, “Suriye ve özellikle Libya gibi bölgesel sulh ve güvenliği ilgilendiren mevzularda bazı görüş ayrılıklarına karşın NATO bağlaşığımız Amerika Birleşik Devletleri ile istişare ve eşgüdüm içinde hareket etmeye çalışıyoruz. Ancak ilişkilerimizi gölgeleyen bazı negatif unsurlar gündemimizden çıkmadı: Amerika Birleşik Devletleri, FETÖ’ye karşı adım atamadı, PKK/PYD/YPG ile ortaklığını sonlandıramadı, yaptırım ve tehdit dilini bir kenara vazgeçemedi. S-400 tedarikimizi F-35 programına katılımımız ve CAATSA yaptırımlarıyla ilişkilendirmeye devam ederek korunma ilişkilerimize hasar verdi. Amerika Birleşik Devletlerindeki tercih yarıyılı ve politik polarizasyon da meselelerimizin aşılması için zorunlu diyaloğun aktif biçimde yaşama geçirilmesini eforlaştırdı. Amerika Birleşik Devletlerinde tercihler yapıldı. İlişkilerimizi iki ülkenin de stratejik çıkarına olacak biçimde tekerrür pozitif bir mecraya sokmak için gereken gayreti göstereceğiz. Bu yeni yarıyılda da ekonomik, politik ve güvenlik işbirliğimiz açısından ilişkilerimizde yeni sayfalar açabilmemiz ehemmiyetli olacak. Yeni yarıyılda Yüce Meclisimizin Kongre’yle ilişkileri ve parlamenter diplomasi de özel ehemmiyet taşıyacak” dedi.

Çavuşoğlu şunları da kaydoldu:

“Rusya ile ilişkilerimiz dış siyasetimizin ehemmiyetli bir ebadını teşkil ediyor. İlişkilerimiz, ortak çıkar ve karşılıklı hürmet esasında, pozitif seyrine gözetiyor. 8 Ocak’ta açılışını yaptığımız TürkAkım boru hattı ve ilk reaktörünün 2023’te şirkete alınmasını amaçladığımız Akkuyu Nükleer Santrali gibi projeler, ikili ilişkilerimizin öne çıkan başlıkları. Son yarıyılda bir hayli bölgesel mesele ortak gündemimize taşındı. Suriye ve Libya’ya ilaveten Yukarıya Karabağ da Rusya’yla yakın diyalog gerektiren bir mevzu olarak öne çıktı. Bunlarda Rusya’yla uyuşamadığımız hususlar olsa da diyaloğu canlı yakalayıp ortak paydalarda buluşmaya önemsiyoruz. Diyaloğumuz en son Yukarıya Karabağ krizinde olduğu gibi somut neticeler vermeye devam ediyor. Bu stratejik yaklaşımımızı önümüzdeki yarıyılda da sürdüreceğiz.”
 

Ahmet Umur Öztürk